Spike Lee wkroczył na scenę filmową z hukiem dzięki „Ona się doigra”, niskobudżetowemu indie, który ukazał talent i kunszt urodzonego filmowca. Lee wprowadza historyczną perspektywę do wszystkich swoich filmów. Nie tylko wykorzystuje swoją zdolność opowiadania historii do przekazywania wzruszających opowieści o Afroamerykanach w USA, ale także do edukowania widzów, którzy inaczej mogliby być nieświadomi specyfiki konkretnych walk obywatelskich i społecznych; w związku z tym jego twórczość filmowa jest zakorzeniona nie tylko w historii ludzi, ale i w historii kina.
Skupiając się na wrażliwości francuskiej Nowej Fali, starego hollywoodzkiego melodramatu i amerykańskiej Nowej Fali lat 70., filmografia Lee jest wirtuozerska, od jego nagradzanych Oscarami dokumentów po szeroki wachlarz gatunków i filmów koncertowych. Jego miłość do kina nie zna granic, a sam Spike Lee nadal robi postępy jako filmowiec i gustotwórca. Od kluczowych współprac z supergwiazdą Denzelem Washingtonem po komediowe tyrady w sercu Nowego Jorku, Lee jest jednym z niepowtarzalnych głosów kinematograficznych Ameryki, który nie wykazuje żadnych oznak zwalniania tempa. Oto najlepsze filmy Spike’a Lee.
Crooklyn (1994)
Naprawdę rzadko widzi się Lee wchodzącego w sentymentalne i tęskne rejony opowieści filmowej. „Crooklyn” nie tylko dowodzi zakresu i wszechstronności reżysera, ale również dostarcza półautobiograficzny wgląd w życie 9-letniej Troy Carmichael i jej czwórki rodzeństwa, którzy przeżywają wzloty i upadki na Brooklynie w latach 70. Od szalonych historii ich ojca po więzi z dziećmi z sąsiedztwa – film rozgrywa się w swobodnym, ale osobistym świetle.
Jak na reżysera znanego ze swojej śmiałości, „Crooklyn” Lee wydaje się mieć odwrotny skutek. Film płynie z łatwością, ponieważ eleganckie sposób Lee w jaki Lee przedstawił rodzinę, wydaje się odległy od jego poprzednich prac. Dramat rodzinny Lee emanuje ciepłem i miłością, pomimo trudnych realiów utrzymania rodziny z 5 dziećmi na Brooklynie. Delroy Lindo błyszczy w roli twardego muzyka, podobnie jak Alfre Woodard, która gra matkę nauczycielkę, próbującą utrzymać dzieci razem, gdy małżeństwo wydaje się rozpadać. Ogólnie rzecz biorąc, „Crooklyn” ukazuje Lee w jego najbardziej sentymentalnym wydaniu, nigdy nie poświęcając historii na rzecz taniego śmiechu lub płaczu.
Ślepy zaułek / Clockers (1995)
Początkowo przeznaczony dla Martina Scorsese, który z radością przekazał projekt swojemu dobremu przyjacielowi Spike’owi Lee, aby móc samemu zrealizować film „Kasyno”, „Ślepy zaułek” stanowi doskonałe wprowadzenie do serialu HBO „Prawo ulicy”. Niedoceniany kryminał lat 90., nakręcony w żywym, porywającym stylu, z którego Lee jest znany, prezentuje niezwykle charyzmatyczny debiut Mekhiego Phifera jako dilera narkotykowego Strike’a, który zostaje wplątany w spisek morderstwa, walcząc jednocześnie z policją i bezwzględnym szefem gangu, w którego rolę wcielił się Delroy Lindo.
Po raz kolejny Lee przyjmuje niewiarygodnie proste założenie dotyczące małego zdarzenia i wykorzystuje je, aby w bardzo emocjonalny sposób przenieść na ekran trudną rzeczywistość i miażdżącą presję społeczną życia na amerykańskich blokowiskach dużych miast. Doskonale oddaje istotę niezdolności do ucieczki z własnej dzielnicy, jednocześnie zagłębiając się w prace rasistowskich policjantów, którym mało zależy na życiach, które próbują zniszczyć. Ale pośród szorstkości, jego spojrzenie skupia się również na przebłyskach ludzkości, którym kibicujemy wbrew wszelkim przeciwnościom. Chwalony za swój neo-noir styl, „Ślepy zaułek” ugruntował pozycję Spike’a Lee jako jednego z największych storytellerów swoich czasów.
Wykiwani / Bamboozled (2000)
W „Wykiwani”, Damon Wayans gra Pierre’a Delacroix, sfrustrowanego afroamerykańskiego wykonawcę telewizyjnego, który w pracy znosi wiele udręk ze strony swojego szefa. Próbując zostać zwolniony, wymyśla nowy reality show „Mantan: The New Millennium Minstrel Show”, w którym występują czarni aktorzy o czarnych twarzach. Ku jego zaskoczeniu serial staje się wielkim hitem ze względu na stereotypy, rasistowskie kalambury i obraźliwą animację.
Filmy Spike’a Lee zawsze prowadzą dialog z historią kina. Nawet w „Wykiwani”, który jest zuchwałą satyrą, Lee używa swojego głosu, aby zaatakować historię przedstawień minstreli, performatywną czarną twarz i rasizm wobec czarnej sztuki. Chociaż czasami ponurozabawny przekaz Lee o białych korporacjach zarabiających na czarnoskórych jest przejmujący, szczególnie gdy ci tracą własność. To jest to szczera pamiątka historii czarnoskórych wykonawców, która została słusznie uwieczniona przez Criterion Collection.
Gra o honor / He Got Game (1998)
„Gra o honor” to nie tylko epicka opowieść o młodych supergwiazdach i walce sportowców akademickich z korupcją w sporcie, ale również biblijna historia o ojcach i sposobie, w jaki wychowują swoich synów. Lee używa swojego nieskazitelnego oka dla kompozycji, nagrywając debiutującego aktora i sportowca Raya Allena w roli młodego geniuszu koszykówki Jesusa Shuttleswortha. Kiedy ojciec Jesusa, który odsiaduje wyrok – Jake grany przez Denzela Washingtona, próbuje manipulować jego decyzjami, aby polepszyć swoje życie, obaj stają twarzą w twarz w jedynym miejscu, które obaj kochają, czyli na boisku.
Film ten, będący jednym z nielicznych dzieł reżysera dostępnych dla wszystkich, może przesadzać z pomysłami i postaciami, ale nie da się ukryć, że te same motywy świadczą o jego kunszcie filmowym. Denzel i Lee wspólnie z empatią i wdziękiem ujawniają słabości bliskich związków i ich uwikłanie w politykę. Film ze ścieżką dźwiękową autorstwa wielkiego Aarona Coplanda, nadaje „Grze o honor” kinowy wdzięk, ukazując koszykówkę, prezentując piękno koszykówki.
Ona się doigra / She’s Gotta Have It (1986)
Napisany, zmontowany, wyreżyserowany i wyprodukowany przy skromnym budżecie 175 000 dolarów przez Spike’a Lee w ciągu dwóch tygodni film „Ona się doigra” na nowo zdefiniował kino niezależne, jak również przyszłość czarnoskórych filmowców w branży. Główną bohaterką jest Nola Darling, młoda artystka z Brooklynu, która nie może zdecydować się, jeśli chodzi o romantyczne związki. Dlatego równocześnie spotyka się z trzema mężczyznami jednocześnie. Greerem – bogatym narcyzem; pełenych dobrych intencji Jaimem oraz Marsem – nieśmiałym kurierem rowerowym, w rolę którego wcielił się sam Spike Lee.
Dzięki niskobudżetowej atmosferze i lokalizacjami w centrum Nowego Jorku, „Ona się doigra” było wszędzie.Sam charakter firlmu sprawia, że jest on intymny i szczery. Poprzez postać Noli, Lee nie tylko kwestionuje obyczajowość seksualną i opowiada się za niezależnością, ale także za przedstawieniem kobiet w filmie poza stereotypami. Jako jedne z pierwszych dzieł Spikea Lee, ten film ukazał reżysera jako śmiały, nowy głos w kinie i pomógł wprowadzić styl reżyserii, który będzie powiewem świeżości i szczerości w kinematografii.
Szkolne oszołomienie / School Daze (1988)
Z Laurencem Fishburne w jego jedynym wspólnym projekcie ze Spike’em, „Szkolne oszołomienie” to pełen energii, zabawny i jasno patrzący na młodzieńczą ekspresję film. W najprostszych słowach, śledzi on studentów zaangażowanych w konflikt między jasnoskórymi studentami, na czele których stoi lider najpopularniejszego bractwa na kampusie, Julian, a ciemnoskórymi studentami, którzy tworzą zjednoczony front pod przewodnictwem Dapa. Larry Fishburne i Giancarlo Esposito prowadzą wybitny zespół przez komediową, lecz przeszywającą opowieść.
Niesłusznie niedoceniany w kanonie filmów studenckich, drugi film Spike’a Lee to hołd dla HBCUs i wszystkich czarnoskórych bractw. Jego charakterystyczny styl fotografowania ukazuje żywe, a jednocześnie introspekcyjne otoczenie i zachęca ludzi do myślenia o dynamice klasowej, która nęka społeczeństwo. Stylizowany w klasycznej dla Lee estetyce, film opowiada nie tylko o tym, jak młodzi czarnoskórzy mężczyźni i kobiety uczą się być sobą w środowisku akademickim, ale także o tym, kto w przeszłości odmawiał im prawa do edukacji i dlaczego. Wychodząc poza gatunek wulgarnych komedii lat 80., pokazując, że komedie uniwersytecki mogę być czyś więcej, niosąc edukacyjne przesłanie.
25. godzina / 25th Hour (2002)
„25. godzina” przygląda się ostatniemu dniu wolności handlarza narkotyków o imieniu Monty, zagranego z zacięciem przez znakomitego Edwarda Nortona, Motywy filmu idą w parze z atakami terrorystycznymi na WTC i Ameryce po 11 września. Uważna reżyseria Lee sprawia, że zwykłe chwile wydają się trwać wieczność, a jego film zadaje pytanie: co byś zrobił ze swoim ostatnim dniem wolności?
Głos Spike’a Lee jest przywiązany do Nowego Jorku. Dobrze się złożyło, że tak pełny pasji twórca filmowy, który bezwstydnie jest sobą i reprezentuje Nowy Jork, nakręcił pierwszy film traktujący o świecie po 11 września. Pozwalając wejrzeć od wewnątrz w brutalny i poruszający czas, „25. godzina” równoważy elementy dramatu i filozofii. Film, w którym występują Philip Seymour Hoffman, Brian Cox i Rosario Dawson w rolach drugoplanowych, ukazuje wyjątkowy talent Lee do uchwycenia całej epoki w ciągu dwóch godzin.
Plan doskonały / Inside Man (2006)
W „Planie doskonałym” Lee ponownie współpracuje z jednym ze swoich ulubionych aktorów, Denzelem Washingtonem, gdzie oprócz niego spotykamy szereg znakomitych aktorów drugoplanowych. Fabuła „Planu doskonałego” pokazuje Washingtona w roli negocjatora NYPD, który jest zmuszony do współpracy z Madeleine White, graną przez Jodie Foster, gdy grupa rabusiów bierze zakładników w banku na Manhattanie.
Chociaż filmy Spike’a Lee są gatunkiem samym w sobie, reżyser z łatwością wkracza na znajome terytorium z wiedzą o kinowej historii gatunku. Nie tylko bawi on publiczność tym pełnym napięcia filmem, ale również przekształca zwrot akcji i negocjacje zakładników w stylowe ćwiczenie z mechaniki fabuły i estetyki, tworząc jeden diabelnie dobry hit. Krytycy chwalą go jako thriller dla wymagającego widza, który jest również niezwykle przystępny dla mainstreamowej publiczności ze względu na jego energiczną i nieskazitelną reżyserię.
Pięciu braci / Da 5 Bloods (2020)
Pierwszy film Lee dla Netflixa, jak wiele innych, został nieco przeoczony. Przedstawia on losy czarnoskórych weteranów wojny w Wietnamie, którzy dziesiątki lat po wojnie ponownie łączą siły, aby znaleźć złoto ukryte przez ich nieustraszonego, poległego przywódcę, w którego rolę znakomicie wcielił się Chadwicka Bosemana. Wietnamska dżungla kryje jednak w sobie wiele sekretów, podobnie jak członkowie drużyny.
„Pięciu braci” to Lee w całej jego wywołującej gniew, maksymalistycznej chwale. Wprowadza elementy komedii buddyjskiej, dramatu wojennego i relacji między postaciami. Film jest świadectwem faktu, że nawet po około 30 latach kariery, głos filmowy Spike’a Lee jest równie śmiały, jak kiedy wszedł na scenę kulturową. „Pięciu braci” przedstawia traumy z przeszłości, które z pełną mocą wkraczają w teraźniejszość, odnajdując tkankę łączną między wojną w Wietnamie a ruchem na rzecz praw obywatelskich, dwiema wojnami, które do dziś wzbudzają ogromne emocje.
Malcolm X (1992)
Zrealizowany w duchu starych amerykańskich epopei, które przypominają dzieła Davida Leana, Spike Lee wezwał swojego człowieka, Denzela Washingtona, aby nadał głos rewolucji w mistrzowskim „Malcolm X”. Zasadniczo zmuszony zagrać trzy różne postacie, występ Washingtona maluje żywy portret przestępcy, który w więzieniu zreformował swoje myślenie o przemocy białych i supremacji białej rasy. Film dokumentuje jego podróż oraz jego pojawienie się jako jednej z najbardziej wpływowych postaci ruchu praw obywatelskich.
Przedstawienie szczytu zmian społecznych to znak rozpoznawczy filmów Spike’a Lee. Wyświetlany przez ponad trzy godziny, film nie szczędzi szczegółów, by uhonorować dziedzictwo swojego bohatera dzięki najlepszemu w karierze występowi Washingtona. Oczywiście, Lee ostatecznie musiał zwrócić się do bogatych przyjaciół, których poznał w branży, aby właściwie sfinansować projekt, tak aby mógł opowiedzieć pełną historię Malcolma. To jego ambicje związane z filmem sprawiają, że jest on tak nieskazitelny pod względem projektu. Krytycy nazywają go najbardziej zapierającym dech w piersiach filmem w dotychczasowej historii reżysera, ponieważ stworzył on pełen niuansów obraz złożonego i radykalnego aktywisty, na jaki zasługuje Malcolm X.
Czarne bractwo. BlacKkKlansman / BlacKkKlansman (2018)
Ogłaszany jako powrót do formy Spike’a Lee, „Czarne bractwo. BlacKkKlansman” luźno oparty na wspomnieniach Rona Stallwortha z 2014 roku, wspaniale przedstawia napięcia rasowe panujące w Stanach Zjednoczonych w latach 70. (i dzisiaj). Opowiada mocną, prawdziwą historię Stallwortha, pierwszego czarnoskórego oficera w Departamencie Policji Colorado Springs, który pracuje pod przykrywką, aby infiltrować Ku Klux Klan. Pomaga mu żydowski współpracownik, wspaniale zagrany przez Adama Drivera.
Nasz wybitny gawędziarz zwerbował do pomocy Johna Davida Washingtona, do tego trzymającego w napięciu dramatu kryminalnego, a wschodząca gwiazda dostarczyła występ, który zaważył na jego karierze, jako tajny policjant, który odważnie walczył, aby ujawnić ekstremistyczną grupę nienawiści. Po prawie 30 latach w branży, Lee w końcu zostaje doceniony przez Akademię Filmową i zdobywa Oscara za najlepszy scenariusz adaptowany. Z palącą pilnością. „Czarne bractwo” Lee prowokacyjnie bada instytucjonalny rasizm w Ameryce i przedstawia charakterystyczny dla filmowca celny komentarz na temat obecnego stanu świata.
Rób, co należy / Do The Right Thing (1989)
Przełomowy tekst kinowy na temat zawiłości i złożoności dynamiki rasowej w Ameryce, „Rób, co należy”, posłużył jako ostrzeżenie i burza ognia przed tym, co może się wydarzyć, gdy ludzie zostaną skonfrontowani ze swoimi uprzedzeniami rasowymi. Akcja filmu, którego akcja rozgrywa się w najgorętszy dzień lata na Brooklynie, skupia się na wrzącym napięciu między członkami społeczności, a stereotypy i uprzedzenia osiągają punkt krytyczny.
W „Rób, co należy” Lee przedstawia migawkę Ameryki wciąż zmagającej się z różnorodnością i podziałami. Film, w którym występuje barwny zespół postaci i problemy, których nie można zignorować, rozgrywa się w odważnym i dynamicznym tempie. Film przyniósł mu nominację do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny, który ostatecznie otrzymał Tom Schulman za „Stowarzyszenie Umarłych Poetów”. Brooklyn stał się idealnym mikrokosmosem wielokulturowości Ameryki, a film Spike’a Lee był pełen specyficznych portretów postaci, niewygodnych dialogów i kultury miejskiej. „Rób, co należy” to jeden z najwspanialszych filmów amerykańskich, a jego autorem jest nikt inny, jak tylko jeden z najwspanialszych nowojorskich gawędziarzy.
